به گزارش سپیدار خبر، از مشرق شمارش معکوس آغاز شده است؛ 6 روز باقی مانده تا ضرب الاجل پایان مذاکرات هسته‌ای ایران و کشوهای ۱+۵ آبستن اخباری است که شاید به مهم‌ترین اخبار سال‌های اخیر تبدیل شوند، اخباری که قطعا در تاریخ ثبت خواهند شد.

یم مذاکره کننده هسته‌ای کشورمان و در رأس آنها محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه پس از گذشت بیش از یک سال پر فراز و نشیب امروز برای آخرین دور مذاکرات وارد وین شد.

ظریف و کاترین اشتون، مسئول سابق سیاست خارجی اتحادیه اروپا که این روزها تنها هماهنگ کننده اعضای ۱+۵ است در مذاکرات با ایران، امروز در وین در نمایندگی جمهوری اسلامی ایران بار دیگر ناهار کاری مشترک خواهند داشت. شاید این آخرین ناهار کاری برای شروع مذاکرات برای این دو دیپلمات باشد که قطعا از حساس‌ترین نشست‌ها نیز خواهد بود.

مذاکراتی که از امروز ۲۷ آبان ماه (۱۸ نوامبر) در وین آغاز می شود، پیشاپیش تحلیل‌های بسیاری را همراه خود داشته است. تیم مذاکراتی هفته گذشته(۱۸ آبان ماه) در مسقط نیز به امید توافق دور میز مذاکره نشستند.

مذاکرات مسقط که در روزهای ۱۸ و ۱۹ آبان ماه تنها محدود به وزرای خارجه ایران و آمریکا با حضور اشتون بود، از دید بسیاری از تحلیل گران می‌توانست امید بخش باشد و توافق را مبدل به امری در دسترس کند. هر چند مذاکرات در پشت درهای بسته و بسیار محرمانه برگزار شد، اما اخبار رسیده بعد از سه روز مذاکره که روز پایانی آن در سطح ۱+۵ بود، خبرهای مثبتی را به همراه نداشت. برخلاف تحلیل‌های پیشین دو طرف در پی نهمین دور مذاکرات همچنان اعلام کردند که موارد اختلافی پا برجاست و پیشرفتی حاصل نشده است.

اما موارد اختلافی باقی مانده در مذاکرات که همواره بر آن تأکید شده است، مسئله غنی سازی ایران، تاسیسات اراک و فردو، نطنز، مسئله تحقیق و توسعه ایران و همچنین موضوع تحریم‌ها بوده است.

از اولین دور مذاکرات وین پس از توافق ژنو در بهمن ماه سال گذشته که به منظور دست یابی به یک توافق جامع تحت عنوان برنامه مشترک اقدام آغاز شد، موارد اختلافی مذکور همچنان مد نظر بودند.

در حالی که دو طرف تاریخ ۲۰ جولای را برای رسیدن به این توافق در نظر گرفته بودند اما اختلافات پابر جا ماند و طرفین در وین ۶ تنها به تمدید ۴ ماهه توافق ژنو دست یافتند تا شاید ۲۴ نوامبر را به عنوان روز پایان اختلافات ببینند.

حاصل نشست مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در ماه های گذشته

بر اساس آنچه تاکنون از مذاکرات حاصل شده است طرفین در مورد کارخانه آب سنگین اراک به توافقی ضمنی برای بازطراحی رآکتور دست یافته اند. بر این اساس نگرانی طرف مقابل در مورد میزان پلوتونیوم تولیدی در رآکتور اراک که به ادعای طرف مقابل منجر به ساخت بمب هسته ای از سوی ایران می شود با بازطراحی قلب رآکتور ممکن خواهد شد. طرف غربی پیش از این خواهان تعطیل شدن این رآکتور و یا بازطراحی آن برای تولید پلوتونیوم کمتر از ۵ کیلوگرم شده بود و این در حالی است که به گفته کارشناسان هسته ای در شرایط کنونی اراک قادر خواهد بود سالانه ۱۰ کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. همچنین طرف مقابل خواهان تغییر رآکتور از آب سنگین به آب سبک بود . ایران در طول مذاکرات هسته ای اعلام کرد که حاضر به تعطیلی اراک و تغییر آب سنگین به آب سبک نخواهد بود اما با بازفرآوری این رآکتور میزان پلوتونیوم تولیدی را کاهش خواهد داد.

در مورد تآسیسات زیرزمینی فردو یکی از ادعاهای اصلی طرف مقابل این است که این تأسیسات به دلیل قرار گرفتن در عمق زمین و ناتوان بودن غرب در حمله نظامی! به این تأسیسات باعث نگرانی است. طرف مقابل معتقد است که ایران در دوره برک اوت (زمانی که اراده کند از معاهده منع تكثير تسليحات هسته ای خارج شود) در مدت کوتاهی قادرخواهد بود تأسیسات خود را به فردو منتقل کرده و به تولید بمب هسته ای دست بزند. به هر حال این ادعا در حالی مطرح می شود که کارشناسان ایرانی معتقد هستند، فردو تنها ظرفیت ۳هزار سانتریفیوژ دارد و این ادعا تنها یک بهانه است. به هر تقدیر اکنون طرف مقابل خواهان تغییر کابری فردو برای برخی اقدامات تحقیق و توسعه شده است.

از سوی دیگر یکی از موضوعات اصلی اختلاف بین ایران و ۱+۵ مسئله غنی سازی ایران و تعداد سانتریفیوژهای موجود در تأسیسات نطنز است. موضوعی که حتی در مذاکرات اخیر مسقط نیز به عنوان یکی از دو موضوع اصلی اختلافی مطرح شد.

ایران با پذیرش سقف غنی سازی ۵ درصد در توافق ژنو تآکید داشته است که میزان غنی سازی خود را بر اساس نیاز عملی مشخص خواهد کرد، موضوعی که اکنون بحث اصلی مذاکرات است .

ایران در حال حاضر دارای ۱۰ هزار و ۴۰ سانتریفیوژ است که ۹ هزار و ۴۰۰ سانتریفیوژ آن در نطنر هستند و مابقی در فردو. طرف مقابل معتقد است در صورت فعال بودن ۹۴۰۰ سانتریفیوژ، ایران قادر خواهد بود در مدت۶ ماه به بمب اتم دست پیدا کند. بحث طرف مقابل برای کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران افزایش زمان مذکور به حداقل یک سال است و این در حالی است که ایران معتقد است برای تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه بوشهر برای بعد از سال ۲۰۲۱ و به منظور غنی سازی صنعتی که هدف ایران از فعالیت های هسته ای اعلام شده است، به ۱۹۰ هزار سو غنی سازی نیاز دارد.

در ابتدای مذاکرات از رقم ۱۵۰۰ سانتریفیوژ به عنوان میزان مورد نظر آمریکایی ها نام برده می شد و در طول ماه های اخیر به شایعاتی مبنی بر توافق بر سر ۴ تا ۶ هزار سانتریفیوژ رسیده است.

اما به هر حال در حال حاضر همچنان مهم ترین بحث اختلافی بین طرفین موضوع رفع کامل تحریم ها است . مسئله تحریم ها در پایان مذاکرات هفته گذشته در مسقط نیز مهم ترین موضوعی اعلام شد که طرفین موفق به حصول هیچگونه توافقی درباره آن نشده اند.

در حالیکه آمریکا و سایر همپیمانان غربی اصرار بر تعلیق تحریم ها به صورت گام به گام دارند، ایران بر لغو و رفع کامل همه تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت به صورت کامل تآکید دارد. 

مسئله ای که در روزهای اخیر خصوصا بعد از مذاکرات مسقط، شایعات و تحلیل های زیادی را مبنی بر تمدید مذاکرات به دلیل عدم توافق در اینباره به همراه داشته است.

ظریف به وین رسید/ وزیر خارجه را چه کسانی همراهی می کنند؟

ظریف در فرودگاه بین المللی وین مورد استقبال مقامات وزارت خارجه اتریش ، حسن تاجیک سفیر ایران در این کشور و نیز رضا نجفی سفیر و نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی قرار گرفت.

در این دور از مذاکرات، ظریف را اعضای تیم مذاکره شامل سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزیر امور خارجه، حمید بعیدی نژاد مدیر کل سیاسی و امنیت بین الملل وزارت امور خارجه، داود محمد نیا مشاور وزیر امور خارجه، پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی و محمد امیری مدیر کل امور پادمان های سازمان انرژی اتمی همراهی می کنند.

تیم مشاوران حقوقی نیز به ریاست امیر حسین زمانی نیا و مرضیه افخم سخنگوی وزارت خارجه در این دور از مذاکرات حضور دارند.

ظریف در جمع خبرنگاران: اگر بر اثر زیاده خواهی طرف مقابل، راه حل به دست نیاید، دنیا متوجه خواهد شد که ایران به دنبال راه حل، تفاهم و تعامل سازنده است و از حقوق و عزت و سربلندی کشور دست بر نمی دارد.

رییس هیات مذاکره کننده هسته ای ایران پس از ورود به وین در فرودگاه این شهر در جمع خبرنگاران افزود: "ما وارد مرحله آخر مذاکرات شدیم. فکر می‌کنم همانطور که از ابتدا گفتیم در صورتی که طرف مقابل اراده سیاسی برای رسیدن به راه‌حل داشته باشد، پیشنهادهای متعددی برای اینکه اطمینان حاصل شود، برنامه هسته ای ایران صلح آمیز است، وجود دارد و مطرح شده است." 

ظریف اضافه کرد: "این پیشنهادها می تواند یک راه‌حل و یا راه حل‌های متعدد بسیار مناسبی را ارائه دهد‌. لذا هنوز این امکان هست در صورتی که طرف مقابل، اراده سیاسی را برای اتخاذ تصمیم سخت داشته باشد به توافق دستی یافت، برای اینکه ارائه خط قرمزهای بی معنا که برای خوشامد گروه‌های فشار است، کمکی نه به حل مشکل می کند و نه کمکی به عدم اشاعه."

ظریف اضافه کرد: "این پیشنهادها می تواند یک راه‌حل و یا راه حل‌های متعدد بسیار مناسبی را ارائه دهد‌. لذا هنوز این امکان هست در صورتی که طرف مقابل، اراده سیاسی را برای اتخاذ تصمیم سخت داشته باشد به توافق دستی یافت، برای اینکه ارائه خط قرمزهای بی معنا که برای خوشامد گروه‌های فشار است، کمکی نه به حل مشکل می کند و نه کمکی به عدم اشاعه."

وزیر امور خارجه اظهار داشت: "آنچه برای این هفته لازم است این است که با اعتماد به نفس‌، همه گروه‌ها و افراد کاری کنند که با نشان دادن همدلی و وحدت ملی نتیجه هر چه باشد چه توافق باشد و چه ایستادگی در برابر زیاده خواهی، روز سوم آذر انشاالله پیروزی ملی در رسیدن به اهدافی باشد که از این مذاکرات به دنبال آن بودیم؛ توافق در صورتی که توافق امکان پذیر باشد و نشان دادن عزم ایران برای پیگیری حقوقش بر اساس اصول تعامل و همکاری و مقاومت در برابر زیاده خواهی." 

تیم مذاکره‌کننده آمریکا وارد وین شد 

تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵، لحظاتی پیش به ریاست «وندی شرمن» وارد وین شدند.

لیست 16 نفره هیئت آمریکایی حاضر در مذاکرات گروه 1+5 با ایران بر سر برنامه هسته‌ای تهران منتشر شد که به شرح زیر است:

- خانم «وندی شرمن» معاون موقت وزیر امور خارجه آمریکا

- «ویلیام برنز» معاون پیشین وزیر امور خارجه آمریکا

- «جیک سالیوان» مشاور ارشد

- «بروک اندرسون» مشاور ارشد وزیر امور خارجه و معاون وزیر در امور سیاسی مذاکرات هسته‌ای با ایران

- «جیمز تیمبی» مشاور ارشد معاون وزیر امور خارجه در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی

- «رابرت مالی» مدیر ارشد امور ایران، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس در شورای امنیت ملی آمریکا

- «پل اروین» مدیر امور ان پی تی شورای امنیت ملی آمریکا

- «آدام زوبین» مدیر اداره کنترل اموال خارجی در وزارت خزانه داری آمریکا

- «ریچارد نفیو» هماهنگ کننده اصلی سیاست تحریم‌ها در وزارت امور خارجه آمریکا

- «نول های‌اسمیت» معاون مشاور حقوقی از وزارت امور خارجه آمریکا

- «کوین ویل» مدیر اداره پادمان‌ها و امنیت هسته‌ای، اداره امنیت هسته‌ای ملی از وزارت انرژی آمریکا

- «خانم ماری» هارف معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا

- «آلن ایر» سخنگوی فارسی زبان وزارت امور خارجه آمریکا

- خانم «لیندسی کافی» افسر امور عمومی ایران در وزارت خارجه آمریکا

- خانم «جولیا جاکوبی» دستیار ویژه معاون موقت وزیر امور خارجه آمریکا

- خانم «جنیفر ویلیامز» دستیار ویژه ویلیام برنز

شرمن: وقت آن رسیده که کار را تمام کنیم 

«وندی شرمن» رئیس تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 تصریح کرد: «هم‌اکنون وقت آن رسیده است که کار را تمام کنیم».

وی در خصوص مذاکرات هسته ای ایران و ۱+۵ تصریح کرد: «دیگر موضوعات دشوار، مدت توافق نهایی و سرعت لغو تحریم‌هایی است که علیه ایران قرار داده شده است، که این بخش موضوعی است که انتظارات ایران در آن بسیار زیاد است».

شرمن اضافه کرد: «ایران می‌خواهد که یکدفعه همه تحریم‌ها لغو شود که این واقع‌گرایانه نیست».

بی‌بی‌سی: امید زیادی به توافق نهایی تا سوم آذر وجود ندارد

رادیو بی بی سی گزارش داد: یک مقام آمریکایی که نمی خواهد نامش برده شود گفت که خیلی حیاتی است که همه کشورها، از جمله متحدان آمریکا، اسرائیل، کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در جریان این مذاکرات باشند و گفت که در تماس دائم با این کشورهاست و این مذاکرات اهمیت حیاتی نه تنها برای ایران و آمریکا که برای همه کشورها دارد.

این مقام عالیرتبه آمریکایی با اشاره به این که تحریم ها طی چندین سال و به تدریج وضع شده بنابراین لغو آن هم وقت می برد و قدم به قدم و با توجه به قدم های عملی که ایران برخواهد داشت این تحریم ها برداشته خواهد شد.

خبرنگار بی بی سی درباره میزان امیدواری در رسیدن به توافق گفت: فاصله ها به قدری زیاد است که امید زیادی به توافق تا سوم آذر نیست. طرف آمریکایی می خواهد که یک نوع موفقیت در سیاست خارجی اش داشته باشد اما علی رغم اینکه فاصله ها زیاد است خیلی از ناظران می گویند بعید نیست که دو طرف تا سوم آذر به نوعی توافق برسند.

موانع حصول توافق هسته‌ای در وین ۱۰ از نگاه روزنامه دیلی تلگراف

روزنامه دیلی تلگراف در گزارشی نوشت هدف غرب از این مذاکرات رسیدن به توافقیست که بر سر راه برنامه‌ صلح آمیز هسته‌ای ایران مانع تراشی کند تا به ادعای خودشان ایران را از دستیابی به بمب هسته‌ای بازدارند. این گزارش هم‌چنین مدعی شده، هدف ایران از این مذاکرات تضمین لغو کامل تحریم‌ها و تضمین امکان ادامه فعالیت‌های هسته‌ای است.
 

گزارش دیلی تلگراف در ادامه موانع رسیدن به توافق نهایی هسته‌ای بین ایران و 1+5 را بررسی کرده و می‌نویسد میزان غنی سازی اورانیوم ایران مانع اصلی بر توافق نهایی است.

این گزارش مدعی شد این میزان از غنی سازی برای ساخت سلاح هسته‌ای کافی است و بیش از نیاز مصارف غیر نظامی ایران است، بنابراین این مساله غرب را نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران می ترساند.

به ادعای این گزارش یکی دیگر از دلایل ترس غرب از صلح‌ آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران وجود رآکتور آب سنگین اراک است. در ادامه نویسنده این گزارش مدعی شده، نگرانی‌ها از وجود رآکتور آب سنگین اراک در واقع به طراحی اولیه آن برمی‌گردد چراکه این رآکتور قابلیت ساخت و تولید مقادیر زیادی پلوتونیوم را داشته بنابراین به ادعای این نویسنده قابلیت ساخت سلاح هسته‌ای را برای ایران مهیا می‌کند. هم چنین غرب از سوی دیگر نگران است ایران به طور مخفیانه اقدام به ساخت سلاح هسته‌ای کند.

ایران خواستار برطرف شدن تحریم‌ها علیه ایران است اما این گزارش ادامه می‌دهد بر طرف کردن تحریم‌های آمریکا، سازمان ملل و اروپا علیه ایران فرآیند زمان‌بری است چرا که باید برای لغو تحریم‌ها علیه ایران قطعنامه‌هایی در شورای امنیت سازمان ملل و اتحادیه اروپا تصویب شود. از طرف دیگر بر طرف کردن تحریم‌های آمریکا علیه ایران نیازمند اقدام کنگره آمریکا برای نهایی شدن است.

نویسنده این گزارش در ادامه گفت از آن‌جایی که فضای دیپلماتیک حاضر مثبت است، بهترین فرصت برای طرفین در رسیدن به توافق نهایی فراهم است اما از آنجایی که فرصت کمی تا ضرب الاجل مذاکرات یعنی سوم آذر باقی است، بار دیگر احتمال تمدید مذاکرات وجود دارد.

تیم مذاکره کننده کشورمان با سفر به وین آخرین دور مذاکرات هسته‌ای پیش از ضرب الاجل سوم آذر را با مقامات کشورهای 1+5 تجربه خواهد کرد و در صورت توافق طرفین، نگارش متن نهایی توافق نامه هسته‌ای آغاز خواهد شد.